JAN GŁÓWCZYK

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kpr. Jan Główczyk, ur. 1894 r. policjant, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Zostałem aresztowany 11 lipca 1940 r. w obozie w Wyłkowyszkach w Litwie i wywieziony do obozu w Kozielsku, Rosja.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Obóz składał się z budynków klasztornych w Kozielsku, ogrodzony murem i drutami kolczastymi w sześć rzędów.

4. Opis obozu, więzienia:

Budynki mieszkalne, cerkwie, które służyły do pomieszczenia. Mieszkania były ogrzewane, prycze ogólne, siennik, dwa koce, łaźnia, pralnia.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Internowani Litwy i Łotwy, narodowości polskiej, oficerowie, policja i Straż Graniczna. Zarzucano przestępstwo, że służył w państwie polskim i zwalczał komunizm. Odbywały się pogadanki NKWD w klubie na temat polityczny Rosji i Niemiec i że Polski nie będzie. O Anglii i Ameryce wyrażali się, że to państwa kapitalistyczne, burżuazyjne, czemu sprzeciwialiśmy się i nie było dobrych stosunków między nami.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Praca obozowa. Wyżywienie trzy razy dziennie i 800 g chleba. Ubrania, kto nie miał własnego, to otrzymywał sowieckie. Życie koleżeńskie utrzymywaliśmy między sobą. Sowieci wypożyczali sowieckie książki i głośniki radiowe.

16 maja 1941 r. zostaliśmy wywiezieni z Kozielska na Półwysep Kolski, gdzie pracowaliśmy przy budowie dróg i lotniska, gdzie żądali u nas norm, czego nie wykonywaliśmy, ponieważ nie płacili i był wielki głód.

11 lipca 1941 r. zostaliśmy wywiezieni do Archangielska. Podczas podróży nas gnębili i męczyli głodem oraz dokuczali nam również różnymi sposobami [w podróży] do Suzdala.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Badania odbywały się nocami, bez tortur. Osoby spośród nas, którym zebrali materiał na terenie polskim, to wywozili do więzienia. Informacje o Polsce były tylko przez Anglię nadawane radiem, co podtrzymywało nas na duchu.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była i szpitale, gdzie dobrze pracowali nasi polscy lekarze i zgonów nie było.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączności z krajem nie miałem, bo Sowieci listów nie puszczali. Przez cały pobyt otrzymałem jeden list z Rosji, od żony, która jest wywieziona.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

24 sierpnia 1941 r. przyjechał do nas, do Suzdala, pułkownik wojsk polskich, który przemówił do nas: „Kto chce wstąpić do wojska?”. Na wezwanie wstąpiliśmy wszyscy, była komisja i po kilku dniach wyjechaliśmy do Tatiszczewa, do 5 Dywizji Piechoty.