Dnia 17 sierpnia 1945 r. w Warszawie sędzia śledczy Mikołaj Halfter przesłuchał niżej wymienioną w charakterze świadka. Po uprzedzeniu świadka o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz o znaczeniu przysięgi, sędzia odebrał przysięgę, po czym świadek zeznała, co następuje:
| Imię i nazwisko | Anna Pia Mycielska |
| Data urodzenia | 23 września 1923 r. |
| Imiona rodziców | Michał i Zofia |
| Miejsce zamieszkania | Warszawa, ul. Piusa XI 4 |
| Zajęcie | urzędniczka działu grobownictwa PCK w Warszawie |
| Wyznanie | rzymskokatolickie |
| Karalność | niekarana |
Stosownie do zlecenia Wydziału Zdrowia (działu ekshumacji) Zarządu Miejskiego m. Warszawy, udałam się na ul. Agrykola, gdzie wydobywano zwłoki z kanału burzowego. Po przybyciu na miejsce zastałam 16 zwłok ułożonych na powierzchni ziemi. Działo się to 8 sierpnia 1945 roku. Dnia tego więcej zwłok nie wydobywano. Przystąpiłam wobec tego do identyfikacji ciał. Do kanału nie schodziłam z braku odpowiedniego ubrania. Według informacji kierownika grupy z Wodociągów i Kanalizacji Jasińskiego, który schodził do kanału i prowadził tam roboty, zwłoki te – jak również wydobyte następnego dnia – znajdowały się częściowo na prowizorycznie zrobionych ławkach z desek, część z nich leżała w kanale, część zaś tworzyła zwał, na którym zatrzymywała się woda przepływająca przez kanał, skutkiem czego na ciałach były jedynie strzępy ubrań. 9 sierpnia wydobyto znowu 16 zwłok. Na tym roboty przerwałam aż do chwili wykonania robót murarskich. O następnym terminie, kiedy można będzie przystąpić do wydobywania dalszych ciał, Wydział Wodociągów i Kanalizacji ma powiadomić PCK. W ciągu tych dwóch dni zidentyfikowałam wydobyte zwłoki, przy czym wyniki ujęłam w spisie, który załączam do niniejszego protokołu (w tym miejscu świadek złożyła spis, który stanowi załącznik do niniejszego protokołu).
Zaznaczam, że w toku wydobywania trupów zgłosił się mężczyzna, który oświadczył, że w wydobytych zwłokach rozpoznał ciało swej żony Czesławy Krzyżanowskiej. Zwłoki te zabrał i pochował na podstawie zezwolenia Wydziału Zdrowia na cmentarzu na Służewie, o czym mnie powiadomił. Jak informował ten człowiek, ciała znajdujące się w tym kanale należą do ludzi, którzy w dniach 28 – 29 września 1944 usiłowali przedostać się z Mokotowa do Śródmieścia. Weszli oni przez właz na ulicy Belgijskiej/Dworkowej, wyjść mieli na rogu ul. Piusa i Al. Ujazdowskich. Burzowiec ma wylot do Wisły. Na wysokości ulicy Łazienkowskiej jest odnoga (rura) do wyłazu na rogu Al. Ujazdowskich i ul. Piusa. Ponieważ tamtędy nie można było wyjść z powodu bliskich placówek niemieckich, cała grupa cofnęła się w stronę Dworkowej. Część osób dotarła do Dworkowej, część zaś z powodu ostrzału kanałów na wysokości Belwederu miała zamiar przeczekać w kanale. Człowiek [ten] twierdził, że wyszedł z kanału przy ul. Dworkowej wówczas, kiedy Niemcy już przestali rozstrzeliwać ludzi wychodzących z tego otworu kanału. Ze słów jego wynikało, że on w dniach 28 – 29 września znajdował się w tej właśnie grupie, o której wyżej mowa.
Jeden z przygodnych widzów, znajdujących się w tłumie przy wydobywaniu zwłok, który nie chciał podać swego nazwiska, powiedział mi, że w owym czasie Niemcy zastawili [spiętrzyli] wodę w kanale i skutkiem tego zatopili wiele osób znajdujących się w nim. Ktoś inny z obecnych (który również nie chciał podać swego nazwiska) wskazał, że Niemcy w celu wytępienia [osób] znajdujących się w kanałach rzucali do kanałów karbid, trując w ten sposób gazem.
Zaznaczam, że kierujący robotami Jasiński wręczał mi w czasie wydobywania zwłok dokumenty znajdowane luzem w kanale. Dokumenty te znajdują się w dziale depozytów PCK (Biuro Informacyjne). Nadmieniam, że z wyglądu niektórych z tych dokumentów wnioskuję, że były one wyciągane – w poszukiwaniu kosztowności – z kieszeni trupów przez robotników pracujących przy wydobywaniu ciał. Dowodem tego było i to, że widziałam, iż niektóre kieszenie lub ich szczątki były świeżo rozdarte. Na podstawie wyglądu stóp niektórych zwłok wnioskuję, że niedługo przed wydobyciem zdjęto z nich buty, część bowiem nóg, która znajdowała się w butach, była innego koloru niż reszta ciała i to w tym miejscu tylko, gdzie zaczyna się cholewka buta.
Wśród rzeczy wyciągniętych w tym miejscu z kanału wydobyto także parę kul do podpierania się. Znaleziono także jeden pistolet maszynowy (rozpylacz) oraz dwa hełmy i magazynki do broni maszynowej.
Nie umiem wyjaśnić, co się stało z tymi hełmami i rozpylaczem. Miał je zabrać mgr Świderski, lecz zdaje się, że nie zabrał.
Nadmieniam, że w dniach 8 i 9 sierpnia br. był obecny przy wydobywaniu zwłok mgr Bronisław Świderski, który robił zdjęcia fotograficzne.
Więcej nic nie mam do dodania.
Odczytano.
Dodaję, że zwłoki wyżej opisane zachowały się względnie dobrze, z wyjątkiem głów, na których zupełnie nie było ciała. Płeć dała się zupełnie dokładnie rozpoznać. Oglądałam dokładnie wydobyte z burzowca ciała, lecz nie stwierdziłam śladów postrzałów. Nie zauważyłam także śladów owinięcia jakichkolwiek części zwłok w bandaże.
Odczytano.
MELDUNEK Nr 9/AM
Wskutek późnego zawiadomienia przez Wydział Zdrowia, przybyłam na miejsce, gdy na wierzchu było już 16 ciał. Zwłoki wydobywano z kanału burzowego. Tworzyły one dość duży zwał w samym kanale, na którym woda częściowo się zatrzymywała, wskutek czego prawie wszystkie ciała są bez ubrań.
Według informacji jednego z panów, który szedł z tą właśnie grupą (nazwiska nie chciał podać) wypadek wydarzył się z 28 na 29 września 1944 roku. Ludzie ci ewakuowali się z Mokotowa do Śródmieścia. Właz był na ul. Dworkowej. Wyjście burzowe prowadzi do Wisły. Na wysokości ul. Łazienkowskiej jest odnoga (rura) do wyłazu na rogu Al. Ujazdowskich i ul. Piusa XI. Ponieważ tamtędy nie można było wyjść wskutek nieustającego ostrzału, całagrupa cofnęła się w stronę Dworkowej. Pierwsza część przeszła do ul. Dworkowej, a reszta z powodu ostrzału kanału koło Belwederu miała zamiar przeczekać właśnie tam, koło ul. Agrykola.
Dalszy bieg wypadków można zrekonstruować w następujący sposób:
W burzowcu znaleziono zwłoki siedzące na prowizorycznych ławkach i zatopione w tej pozycji. Według dalszych informacji Niemcy mieli zastawić wodę w kanale (na ul. Łazienkowskiej albo koło Dworkowej) i w ten sposób ludzie ci zostali zatopieni niespodziewanie, co potwierdzałyby pozycje siedzące.
Równocześnie Niemcy mieli rzucać do kanału karbid, którego wyziewy powodowały omdlenie, a tym samym śmierć w wysokiej wodzie (normalnie było wody do pasa).
Wśród szczątków ludzkich znaleziono wiele dokumentów.
„Świeżość” pisma wskazuje na to, że dokumenty były wyjmowane z kieszeni. Strzępy kieszeni są świeżo rozrywane. Wszystko to jest dowodem, że robotnicy przeszukiwali zwłoki, poszukując kosztowności, przed wyjęciem ich na powierzchnię.
Anna Pia Mycielska
Ofiary wydobyte z kanału na ul. Agrykola
Imię
| i nazwisko | Data urodz. | Płeć | Narod. | Pochowano | Znaki szczególne – depoz. | Nr. protok. Nr. znak |
| N.N. | M | P | pl. Lindleya V. mog. | Kamasze wojskowe, sweter szary, pas do ładownicy. Nago. Powstaniec | 240/AM 10146 | |
| N.N. | M | P | −"− | Koszula nieb. w drobne czarne i białe paski. Buty wysokie gumowe. Kombinezon granatowy. Powstaniec. | 241/AM 10177 | |
| N.N. | M | P | −”− | Buty wysokie gumowe wiązane paskami skórzanymi. Nago. | 242/AM 10179 | |
| N.N. | M | P | −”− | Sweter ręcznej roboty. Ścieg w dość duże dziurki, prawd. szary. Garnitur granatowy. W dep. pasek skórzany | 243/AM 10178 | |
| N.N. | M | P | −”− | Kurtka granatowa, marynarka granat. Sweter wojskowy. Powstaniec. | 244/AM 10176 | |
| N.N. | M | P | −”− | Kamasze wojskowe, skarpety wojskowe. Pas. Powstaniec. | 245/AM 10162 | |
| N.N. | M | P | −”− | Wysokie buty wojskowe. Strzępy munduru. Nago. Powstaniec. | 249/AM 10153 | |
| N.N. | K | P | −”− | Prawdop. w ciąży. Sukienka bordo (lub tylko spódnica) Koszulka trykot. biała. Koszula sportowa w różnokol. drobne paski. | 246/AM 10160 | |
| N.N. | K | P | −”− | Buty od łyżew, od korka do przodu brązowe, pasek zapinany. Przy zwłokach tych i dwóch następnych znaleziono kilka dokumentów luźno leżących. | 247/AM 10193 | |
| N.N. | K | P | −”− | Naga. Znaleziono luźno leżące papiery, patrz 247/AM | 255/AM 10155 | |
| N.N. | M | P | −”− | Nago. Oficerki z podłużnymi blaszkami | 248/AM 10164 | |
| N.N. | M | P | −”− | Buty wojskowe wysokie. Nago. | 250/AM 10184 | |
| N.N. | M | P | −”− | Płaszcz lub kurtka wojskowa nieprzemakalna z guzikami z orzełkami. Powstaniec. | 251/AM 10159 | |
| N.N. | M | P | −”− | Sweter szary ręcznej roboty, skarpety prawdop. zielone, założone na spodnie, długie. Buty gumowe. | 252/AM 10200 | |
| N.N. | M | P | −”− | Nago. Buty wojskowe. Pas wojskowy. Pas do ładownicy. Powstaniec. | 253/AM 10199 | |
| N.N. | K | P | −”− | Koszulka prawdopodobnie biała. Mundur szary, drelichowy. Powstaniec. | 256/AM 10195 | |
| N.N. | M | P | −”− | Buty narciarskie. Nago. Szczątki. | 257/AM 10197 | |
| N.N. | M | P | −”− | Buty narciarskie. Sweter szary. Kurtka granatowa, gruba. | 258/AM 101[…]6 | |
| Krzyżanowska | ||||||
| Czesława | 25.12. 1905. | K | P | Służew | Zwłoki rozpoznała i zabrała rodzina. | 254/AM |
| N.N. | M | P | pl. Lindleya mog. V. | Nago. Wysoki. Pas i ładownica wojskowe. Powstaniec. | 259/AM 10195 | |
| N.N. | M | P | pl. Lindleya Mog. V. | Górna szczęka: po obu str. po cztery złote zęby. Sweter z zamkiem błyskawicznym. Kombinezon. Powstaniec. | 260/AM 10194 | |
| Kondratowicz | ||||||
| Jerzy Bohdan | 16.6. 1926 | M | P | −”− | Marynarka i spodnie granat. Skóra brązowa. Za pasem znaleziono granat. Powstaniec. Dep.: bilet tramwajowy, ryngraf, wiele papierów. | 261/AM 10192 |
| N.N. | M | P | −”− | Marynarka szara, guziki duże. Zapięcie pod szyją z okrągłym kołnierzem. | 262/AM 10191 | |
| N.N. | K | P | −”− | Sweter granatowy z suwakiem. Dolna szczęka sztuczna. Dep: sztuczna szczęka | 263/AM 10190 | |
| N.N. | K | P | −”− | Majtki szare, koszulka różowa, sweter szary zapinany na duże guziki obciągnięte płótnem. Półbuty z zamszu, fason à la tyrolki. | 264/AM 10189 | |
| N.N. | młody | M | P | −”− | Kąpielówki granatowe. Chłopiec. | 265/AM 10188 |
| N.N. | M | P | −”− | Buty przydziałowe na gumie. Nago. | 266/AM 10187 | |
| N.N. | K | P | −”− | Wysoka. Sweter prawdop. szary zapinany na guziki metalowe z tyłu. Górna szczęka drugi ząb od mądrości po lewej z dużą plombą srebrną. Spódnica prawd. bordo. Koszula sportowa z metalowymi guzikami. | 267/AM 10185 | |
| N.N. | K | P | −”− | Szczątki nago. | 268/AM 10182 | |
| N.N. | M | P | −”− | Szczątki. Zielona koszulka, rodzaj trykotu w duże dziury. | 269/AM 10183 | |
| N.N. | K | P | −”− | Szczątki nago. | 270/AM 10186 | |
| N.N. | K | P | −”− | Brezentowa kurtka z kołnierzem pod szyję. Z tyłu gumka. Koszula sportowa. | 271/AM 10181 | |
| Uwaga: |
Przy zwłokach Nr. prot. 249/AM, 255/AM, 247/AM znaleziono dokumenty na następujące nazwiska:
Gumowska Maria Wanda, ur. 1.9.1904, Warszawa, zam. ul. Rakowiecka 17, między dokumentami p. Gumowskiej znaleziono dokument jej syna Andrzej Gumowski, ur. 16.1.1928, Lublin, zam. ul. Rakowiecka 17;
Graff Halina Irena, ur. 22.4.1925, Utrata, zam. Warszawa, ul. Mickiewicza 30;
Solski Wiesław, ur. 12.5.1923, Warszawa, zam. Warszawa, ul. Łomżyńska 34.
Z luźnych dokumentów znalezionych w kanale odczytano następujące nazwiska: Kowalski Zygfryd, ur. 7.10.1901, Raczyniewo, zam. ul. Puławska 24;
Michałkiewicz Leonard, zam. ul. Puławska 13;
Koźmińska Maria;
Górski Włodzimierz Antoni, ur. 9.5.1916;
" Zbigniew Tadeusz " 24.2.1911;
" Jerzy " 17.4.1921;
" Feliks Antoni, zam. dom Brühla, Miłosna;
Michalska Janina, ur. 13.2.1912, zam. Marszałkowska 36.