WACŁAW GENIUSZ

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Plutonowy Wacław Geniusz, 32 lata, urzędnik samorządowy, kawaler.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

16 marca 1941 r. w nocy, ok. godz. 12.00.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Więzienie w Starej Wilejce, woj. wileńskie i w Riazaniu (Rosja) k. Moskwy.

4. Opis obozu, więzienia:

Warunki w więzieniu jak najgorsze – cela o wymiarach sześć na siedem metrów, do której osadzano po 80 do 85 ludzi. Warunki higieniczne względne.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Skład więźniów w więzieniu (w Wilejce) do dwóch tysięcy, narodowości w większości polskiej. Osadzano w Wilejce przeważnie za należenie do organizacji Polskiej Organizacji Wojskowej [?], która założona została po przyjściu bolszewików na teren Wileńszczyzny (polityczni).

6. Życie w obozie, więzieniu:

W więzieniu nie było unormowanych godzin badań. Cały dzień i noc z małymi przerwami wyprowadzano na badania, gdzie często trzymali po 18 godzin. Wyżywienie bardzo złe (450 g chleba i litr zupy dziennie).

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek NKWD do Polaków jak najgorszy. Podczas badań bito do nieprzytomności, używając do tego pałek gumowych zabranych od naszych byłych policjantów. Zamykano do karceru nago, nalewając po kostki nóg wody (w zimie). Wpychano do nosa płonące zapałki. Kłuto szpilkami. Propaganda komunistyczna zakrojona na wielką skalę. O Polsce NKWD wyrażało się jak najgorzej.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska słaba, śmiertelność w więzieniu duża, przeważnie z wycieńczenia.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?:

Z rodziną nie zezwalano prowadzić korespondencji.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zwolniony zostałem z więzienia w Riazaniu (koło Moskwy) 7 września 1941 r. Władze więzienne wydały [mi] bilet kolejowy do Buzułuku i 160 rubli na drogę. 10 września 1941 r. w Buzułuku zostałem przyjęty do Wojska Polskiego.