JAN HAMER

1. [Dane osobiste:]

Ułan Jan Hamer, 37 lat, narodowości polskiej, krawiec, żonaty.

2. [Data i okoliczności zaaresztowania:]

Zostałem aresztowany 4 czerwca 1941 r., za tzw. proguł.

3. [Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:]

Osadzono mnie w więzieniu w Czortkowie, skąd wywieźli mnie do miasta Gorkij.

4. [Opis obozu, więzienia:]

Warunki mieszkaniowe były bardzo złe, bowiem cela była obliczona na 50 ludzi, a siedziało nas 194 osoby. Warunki higieniczne były znośne.

5. [Skład więźniów, jeńców, zesłańców:]

Skład więźniów był następujący: 60 osób to Polacy, pozostali to obywatele sowieccy osadzeni za różne przestępstwa. Stosunki koleżeńskie między Polakami były bardzo dobre, natomiast dzicz sowiecka codziennie napadała na nas i biła, na co straż więzienna absolutnie nie reagowała.

6. [Życie w obozie, więzieniu:]

Życie w więzieniu było bardzo złe, bowiem otrzymywało się 400 g chleba i dwa razy dziennie rozwodnioną zupę. Dzień składał się jedynie z oczekiwania na posiłki i bicia się z „obywatelami sowieckimi”.

7. [Stosunek władz NKWD do Polaków:]

Badania były dla mnie okropne. Propaganda komunistyczna intensywna. Informacje o Polsce dawane przez NKWD były takie, że Polska nigdy już nie powstanie.

8. [Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:]

Pomoc lekarska i szpitalna była dobra.

9. [Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?]

Łączności z krajem i rodziną nie miałem żadnej.

10. [Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?]

Zwolniony z więzienia zostałem 5 września 1941 r. i pracowałem jako krawiec do chwili wyjazdu z Rosji, tj. do 15 sierpnia 1942 r.

11. [Uwagi:]

W listopadzie 1939 r. odbywał się na ziemiach polskich plebiscyt – pod przymusem, bowiem kto nie zgłosił się do głosowania, został natychmiast aresztowany i wywieziony do Rosji. W identyczny sposób odbywały się wybory do tzw. Wierchownego Sowieta. Zabierano pod przymusem, a kto uchylał się, został aresztowany. Głosować można było tylko tak, jak kazano. Żadnej tajemnicy wyborczej nie przestrzegano.