BAZYLI SZABROWY

1. Dane osobiste (imię i nazwisko, stopień, nr poczty pol., wiek, zawód i stan cywilny):

Kanonier Bazyli Szabrowy, 30 lat, murarz, żonaty; nr poczty polowej 163.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Z 20 na 21 marca 1940 r. za chęć przejścia granicy na teren okupowany przez Niemców, ponieważ żona wyjechała w sierpniu 1939 r. do Gdyni i później nie miałem [o niej] żadnej wiadomości.

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca przymusowych robót:

Aresztowany w [nieczytelne], areszt przejściowy piwnica, po trzech dniach w [nieczytelne], następnie Rawa Ruska i Lwów (Brygidki), następnie na ul. Jachowicza i z końcem września wywieziony do Starobielska po odczytaniu wyroku trzech lat północnych łagrów. W grudniu 1940 r. wysłano mnie do Czibiu.

4. Opis obozu, więzienia itp. (teren, budynki, warunki mieszkaniowe, higiena):

W styczniu przywieziono mnie do Czibiu (łag. punkt 15) – stare baraki drewniane, z okrawków, dziurawe, bez podłogi i pieców, zimno było okropnie. Brud i nędza, wszy i pluskwy.

5. Skład jeńców, więźniów, zesłańców (narodowość, kategorie przestępstw, poziom umysłowy i moralny, wzajemne stosunki etc.):

Łagiernicy to był różny element (prócz Polaków, którzy byli więźniami politycznymi), po większej części byli sowieccy żulicy i recydywiści. Atmosfera niemożliwa do przyżycia.

6. Życie w obozie, więzieniu itp. (przebieg przeciętnego dnia, warunki pracy, normy, wynagrodzenie, wyżywienie, ubranie, życie koleżeńskie i kulturalne):

Życie moje w obozie było już bez nadziei, byłem zupełnie załamany warunkami pracy i wyżywienie było [nieczytelne], do pracy prowadzili o godz. 6.00 rano i o 5.00 wracano, gdy zimą było zupełnie ciemno. Życie: 700 g chleba i dwa razy zupy, co prawda łyżkę nie jadłem. Życie koleżeńskie i kulturalne tam nie istnieje.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków (sposób badania, tortury, kary, propaganda komunistyczna, informacje):

Wszystkie śledztwa po ich sposobie przechodziłem nocą. Obrzucano najgorszymi słowami itd. Znęcali się w ten sposób, że żonę protokołowali w drugim pokoju i zmuszano ją do płaczu, przedtem zaś powiedziano mi, że żona jest tam [nieczytelne] propagandę komunistyczną [nieczytelne].

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność (wymienić nazwiska zmarłych):

Pomoc lekarska była, ale jak był konający. Przy 39 stopniach temperatury szedłem do pracy, gdyż nie można było dostać zwolnienia. Umierali ludzie strasznie, co dnia wywożono w skrzyniach prawie odkrytych. Wożono po pięć – osiem skrzyń. Nazwisk nie pamiętam.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?

W marcu 1941 r. napisałem do rodziny, 25 maja otrzymałem odpowiedź. List był ściśle ocenzurowany.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

W sierpniu zostałem zwolniony i bez przerwy wożono [mnie] z innymi zwolnionymi w tym czasie z tego łagru. Przybyłem do Tocka [Tockoje].