BOLESŁAW KUSIAK

1. Dane osobiste:

St. wachmistrz żandarmerii Bolesław Kusiak, ur. 15 października 1899 r., st. posterunkowy Policji Państwowej, żonaty, 2 dzieci.

2. Data i okoliczności aresztowania:

Dnia 6 czerwca 1940 r. zabrany z domu we Lwowie przy ul. Łazarza 5 i osadzony w więzieniu we Lwowie przy ul. Zamarstynowskiej.

3. Nazwa obozu, więzienia, miejsca przymusowych robót:

Przebywałem w więzieniach: od 6 czerwca do 6 sierpnia 1940 we Lwowie przy ul. Zamarstynowskiej; od 7 sierpnia 1940 do 9 marca 1941 we Lwowie przy ul. Jachowicza; od 10 marca podróż do łagru w Starobielsku i pobyt tam do 15 czerwca 1941; od 16 czerwca podróż do łagru w Workucie i pobyt tam do dnia zwolnienia, to jest do 16 października 1941 roku. Od 17 października 1941 podróż w kierunku Buzułuku, a następnie aż do Czardzon i rzeką Amu-darią do Republiki Uzbeckiej do obłasti Nukus. Pobyt tam w kołchozach do 15 marca 1942, 16 marca powrót do Kermine, gdzie 24 kwietnia 1942 roku zostałem przyjęty do armii polskiej, do 7 Dywizji Piechoty.

4. Opis obozu, więzienia itp.:

W więzieniach: we Lwowie przy ul. Jachowicza, przy ul. Zamarstynowskiej oraz w Starobielsku warunki mieszkaniowe były bardzo złe, higiena na ogół – jak na więzienia sowieckie – dość możliwa.

5. Skład jeńców, więźniów, zesłańców:

W każdym więzieniu byli więźniowie różnych nacji, przeważali Polacy, którzy nie cieszyli się dobrym traktowaniem ze strony władz więziennych. Wzajemne stosunki i współżycie więźniów Polaków z więźniami innych nacji było różne, w zależności od poziomu umysłowego i moralnego w danej celi więziennej przebywających tam więźniów.

6. Życie w obozie, więzieniu itp.:

W więzieniach we Lwowie i w łagrze w Starobielsku życie było monotonne i każdego dnia taki sam program. Częste rewizje, przenoszenie więźniów z celi do celi, ścisła izolacja od świata zewnętrznego. Życie koleżeńskie możliwe, wyżywienie marne.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Bardzo zły i formalnie niedający się opisać. Badania więźniów po całych nocach, tortury przy badaniu, po którym – byłem świadkiem – było kilka wypadków śmierci. Nazwisk tych umęczonych nie pamiętam.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska w więzieniach prawie nie istniała. Znaczna liczba więźniów zmarła, nazwisk ich nie pamiętam.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodziną?

Żadna.

10. Kiedy został zwolniony i jak dostał się do armii?

17 października 1941 roku zostałem zwolniony w łagrze Workuta, skąd odesłano mnie do Czardzon i rzeką Amu-darią do Republiki Uzbeckiej, gdzie przebywałem w kołchozach do 15 marca 1942. Dnia 16 marca podróż do Kermine, gdzie 24 kwietnia 1942 roku zostałem wcielony do armii polskiej, 7 Dywizji Piechoty.

M.p., 19 stycznia 1943 r.