JERZY GMYTRASIEWICZ

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Strzelec Jerzy Gmytrasiewicz, 25 lat, urzędnik prywatny, wolny; [nr poczty polowej] 139.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

16 lipca 1940 r. za przydział do Polskiej Organizacji Wojskowej we Lwowie.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Dwa miesiące więzienia we Lwowie, potem łagier sangorodok Kałyma.

4. Opis obozu, więzienia:

[Teren] górzysty, budynki z desek (baraki), warunki mieszkaniowe żadne z powodu robactwa. Wilgoć, brak pościeli, koców, a nawet prymitywnych prycz. Leżałem w sali ogólnej [dla] osób chorych na gruźlicę.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Polacy, Ukraińcy, w przeważnej części polityczni. Przeciętny [poziom umysłowy] bardzo niski. Tarcia między Polakami a Ukraińcami na tle politycznym. Wśród Polaków stosunki na ogół dobre. Wspomagali się wzajemnie.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Godzina 4.15 pobudka, 4.30 wymarsz do pracy, która odbywała się bez względu na pogodę, nieodziani odpowiednio i głodni, ponieważ 600 g niedopieczonego chleba rozdawane na dwie racje dzienne nie wystarczało, zwłaszcza że tłuszczów nie było zupełnie. Obiady i kolacje składały się wyłącznie ze źle ugotowanej kaszy owsianej. Określona procentowo norma, o wyrobieniu której przy naszych wyniszczonych organizmach nie było mowy.

Życie koleżeńskie żadne. Pracowałem jeden [nieczytelne] grupy 30 Sowietów. [Życie] kulturalne – żadne. Wynagrodzenia za pracę nie było.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Barbarzyński i w nocy. Bicie pałką gumową lub drewnianą po głowie, karku, nogach lub piętach. Kary: osiem lat dalekich taborów. Filmy i mityngi. Informacje dążące do zabicia ducha. Naigrawano się: Podochniosz, a swojej Polszy nie uwidisz.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Były jak [nieczytelne]. W ciągu 30 dni zmarło przeszło 20 osób. Roman Palanicz, Lwów; Janowski, 84 [lata]; Puchalski, Lwów, urzędnik Banku [nieczytelne] Krajowego; Stanisław Czajkowski, Rawa Ruska.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Żadnej łączności z krajem i rodziną nie było. Do więzienia nie pozwalano brać [?] rzeczy.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony 1 listopada 1941 r. udałem się do Akmolińska, gdzie rzekomo miały urzędować nasze władze. O adres dowiedziałem się od władz sowieckich. Stamtąd do Buchary, a po dwóch miesiącach [nieczytelne] udałem się do Guzar [G’uzor], gdzie 3 lutego 1942 r. wstąpiłem do Armii Polskiej.

Miejsce postoju, 24 lutego 1943 r.