CZEREWKA ZENAJDA

Kielce, dnia 4 marca 1948 roku o godzinie 12.00 Młodawski Stefan z Referatu Śledczego Komisariatu Milicji Obywatelskiej w Kielcach, działając na mocy polecenia Obywatela Prokuratora Sądu Okręgowego w Kielcach, przy udziale protokolanta Poniewierki [Mariana], przesłuchał niżej wymienioną w charakterze świadka. Świadek po uprzedzeniu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań i pouczona o treści art. 140 K.K. zeznała, co następuje:


Imię i nazwisko Czerewka Zenajda
Imiona rodziców Michał i Zofia
Wiek 56 lat
Miejsce urodzenia Kielce
Wyznanie rzymskokatolickie
Zawód urzędniczka
Miejsce zamieszkania Kielce, ul. Nowy Folwark 25

Za czasów okupacji pracowałam w kancelarii, a przy końcu pracowałam w pralni.

Obóz został założony od wkroczenia Niemców do Polski aż do likwidacji Niemiec. W więzieniu przeważnie przebywali Polacy i częściowo Żydzi.

Stan zaludnienia w pierwszych początkach był polskimi jeńcami. Było około 1.100 osób. Przez istnienie więzienia w Kielcach przebywało w więzieniu około 10.000 osób. Trzy czwarte więźniów zostało wywiezione transportem w kierunku zachodu a pozostałych częściowo wypuszczali.

Więźniowie pracowali przeważnie w firmach w Ludwikowie i gospodarstwie Nowy Folwark a wewnątrz więzienia w warsztatach: stolarskim, szewskim, ślusarskim, kowalskim, na kuchni, w piekarni, w magazynach i na korytarzach. Odżywiano więźniów brukwią, burakami, marchwią i wodą.

W więzieniu czynna była izba chorych i szpital. Na terenie więzienia zdarzała się epidemia częściowo jak tyfus i dyzenteria. Stan śmiertelności – zdarzało się dwie do czterech osób po badaniu miesięcznie.

Częściowo więźniów wywożono przeważnie samochodem grupowo poza miasto i tam rozstrzeliwani, na przykład w Kielcach na placu świętego Wojciecha, na ulicy Młynarskiej i w lesie. Zwłoki pozostawały pogrzebane na miejscu, gdzie został rozstrzelony.

Żadnych dowodów rzeczowych poniemieckich nie pozostało za wyjątkiem akt osobowych więźniów przebywających w więzieniu za czasów okupacji, które wydano Prokuraturze Sądu Okręgowego w Kielcach w roku 1947.

Adresów przebywających więźniów w więzieniu nie przypominam sobie.

Z początku dyrektorem więzienia był Szamer, Korotofil i inni Niemcy Bergerrman, Fuss, Miller Strüre, Szefer i Kunce,

Volksdeutsche: Jeske, Henzolk, Szerge, Chmielewski, Waide, Frai, Auguściak, Golach, Zasławski, Budel, Bott, Helm.

Więcej nazwisk nie przypomina mi się.

Na tym protokół zakończono i przed podpisaniem odczytano.