JÓZEF GAJOWY

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Bomb. Józef Gajowy, 42 lata, rezerwista, robotnik w fabryce wód mineralnych, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Po zajęciu Polski przez Niemców i Sowietów w 1939 r., byłem w polskiej armii. 23 września 1939 r. zostałem wraz z całą baterią wzięty przez Sowietów do niewoli we Włodzimierzu [Wołyńskim].

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Sowieci po rozbrojeniu nas, wywieźli do łagrów wojskowych w Szepietówce, gdzie byliśmy dziewięć dni i pożywienie otrzymywaliśmy raz dziennie, prawie że tylko woda. Następnie wywieźli nas do łagrów w Ostrogu, a po trzech dniach do obozu jeńców w Dubnie, gdzie byłem na przymusowych robotach budowy szosy i dróg.

4. Życie w obozie, więzieniu:

Było wymagane wyrobienie wyznaczonych norm, a za wyrobienie normy płacono różnie – najwięcej do siedmiu rubli. Z tego zarobku potrącano nam pięć rubli dziennie za wyżywienie. Warunki mieszkaniowe były możliwe, higiena i pomoc lekarska niezła, a tylko odczuwano po większej części brak środków leczniczych.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W wymienionym obozie [przebywało ok.] tysiąca ludzi, Polaków, przy małej liczbie Ukraińców i Białorusinów. Życie koleżeńskie było dobre. Prace były wykonywane po 12 godzin na dobę, prace i normy były nie do wykonania, wyżywienie marne. Co zaś się tyczy ubrania, to przeważnie każdy chodził w tym, w jakim był wzięty do niewoli.

6. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek władz NKWD do Polaków był bardzo zły. Badania odbywały się pod groźbą kary, wymuszano zeznania o stosunku do władz i organów państwowych polskich, takie, które byłyby szkodliwe dla niektórych urzędników. Propaganda komunistyczna była szerzona na wielką skalę. O Polsce wyrażali się w sposób krytykujący, mówili zawsze, że przepadła na zawsze i nigdy już nie powstanie, z Polski będzie utworzona Białoruś komunistyczna.

7. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Wypadków śmiertelnych w czasie mego pobytu w tym obozie nie było.

8. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Co się tyczy łączności z krajem i rodzinami, to była możliwa.

9. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

W lutym 1941 r., wywieziono nas po uprzednim podziale na grupy, do różnych obozów, ja zaś w grupie ok. 400 ludzi zostałem przewieziony do obozu jeńców Podwołoczyska, gdzie byłem na przymusowych robotach aż do czasu wybuchu wojny z Niemcami i zawarcia sojuszu anglo-amerykańskiego z Sowietami.

Po zwolnieniu mnie przez władze NKWD z obozu pracy po amnestii ogłoszonej w sierpniu 1941 r. przyjechałem do Tocka [Tockoje], gdzie się formowała armia polska, i tam 30 sierpnia 1941 r. wstąpiłem do wojska polskiego do 6 Pułku Artylerii Lekkiej.

Miejsce postoju, 4 marca 1943 r.