DAWID ROSENMAN

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kpr. Dawid Rosenman, 43 lata, komiwojażer, żonaty, jedno dziecko.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

20 czerwca 1940 r. pod zarzutem, że byłem szpiegiem polskim, później jako opasny element.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Przebywałem w więzieniu w Stanisławowie. 28 lipca wywieziony do [nieczytelne], stacja Miedwieżjegorsk [?], łagpunkt 48.

4. Opis obozu, więzienia:

Obóz mieścił się w barakach z drzewa, położony w lesie. Warunki mieszkaniowe straszne: ciasno, brudno, pluskwy, szczury oraz inne robactwo. Zawszenie w wysokim stopniu.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Wśród nas znajdowali się więźniowie Uzbecy, Kirgizi, Rusini, Ukraińcy. Polacy [nieczytelne] byli na tle politycznym, zaś reszta – przestępcy kryminalni. Poziom Polaków średni. Poziom umysłowy pozostałych bardzo niski. Wzajemne stosunki Polaków były dobre, ale pozostali okradali i bili nas.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Pobudka o godz. 5.00. Do pracy wychodziłem wraz z kolegami o godz. 6. 00, [wracałem] o godz. 18.00 przy mrozie 50 stopni. Wynagrodzenia żadnego nie otrzymałem. Wyżywienie wynosiło 400 g chleba, na śniadanie cienka, śmierdząca zupa, jak również na kolację. Ubranie własne, cywilne, obdarte i zniszczone, zaś dobre zostało mi przez złodziei Rosjan skradzione. Życie koleżeńskie pośród Polaków było bardzo serdeczne. Życia kulturalnego nie było.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Stosunek NKWD do mnie i kolegów był straszny. W czasie prowadzonego dochodzenia przeciwko mnie zostałem przez NKWD pobity po twarzy, wskutek czego opuchła mi twarz.

Żądano ode mnie wydania broni. Wyrokiem sądowym zostałem skazany na karę trzech lat więzienia jako opasny element. Propaganda komunistyczna szła na wielką skalę. Mówiono mi: „Wasza Polska już się skończyła i już nie powstanie, a waszym obowiązkiem jest robić i tu zdychać”.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była straszna, ordynował lekarz polski jako więzień, ale sam płakał razem z nami, gdyż nie miał żadnych środków leczniczych. Zmarli moi koledzy – Jarkulis, Chmielewski, Oczkowski, Wachniak. Imion ich nie pamiętam.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączności z krajem i rodziną nie miałem z powodu zakazu pisania listów.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Z więzienia (obozu) zwolniony zostałem 7 września 1941 r. Udałem się do Buzułuku, gdzie skierowano mnie do armii polskiej w Tocku [Tockoje], gdzie wcielony zostałem do 21 Pułku Piechoty 7 Dywizji Piechoty.

Miejsce postoju, 25 lutego 1943 r.