STEFAN RAPA

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Plut. Stefan Rapa, rocznik 1895, gajowy, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Aresztowany i wywieziony wraz z rodziną 10 lutego 1940 r. jako gajowy Lasów Państwowych.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Posiołek Suchano, rejon niandomski, obłast archangielska.

4. Opis obozu, więzienia:

Mieszkałem wraz z rodziną w baraku ogólnym. Wilgotny, słabo oświetlony i ogrzany, higienicznie źle utrzymany przez władzę sowiecką.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

W wyżej wymienionym posiołku byliśmy zgrupowani jedynie Polacy (osadnicy wojskowi, wójtowie gmin i gajowi Lasów Państwowych).

6. Życie w obozie, więzieniu:

Praca była ciężka. Polegała na cięciu lasów, ładowaniu i wyładowaniu z wagonów materiału leśnego. Płaca za pracę była różnorodna, zależała od wyrobionych norm, które były bardzo wysokie i trudne do wyrobienia. Z otrzymywanego wynagrodzenia odchodziły potrącenia na NKWD, światło, opał i inne, tak że było bardzo trudno przeżyć bez wymiany ostatnich rzeczy na produkty wśród ludności miejscowej. Stosunki Polaków między sobą były bardzo dobre. Żadnej oświaty i [działalności] kulturalnej nie mieliśmy.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Był bardzo wrogi. Na przymusowych zebraniach wciąż twierdzili, że: „Przepadła Polska – przepadniecie i wy i więcej nie zobaczycie Polski”. Propaganda komunistyczna była rozpowszechniana bardzo szeroko. Zachwalali swój ustrój komunistyczny i dobrobyt, jaki stworzyli w Rosji.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska była słaba. Śmiertelność wynosiła 25 proc. Zmarli: Różycki, Karpiński, Kwiatkowski, Rusiak z pow. włodzimierskiego, woj. wołyńskiego, Borkowski, Cieplak i Zawistowski z pow. horochowskiego, woj. wołyńskiego.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Łączność z krajem miałem i otrzymywałem posyłki od krewnych.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony 8 września 1941 r. i bezpośrednio wstąpiłem do polskiej armii w Tatiszczewie.

Miejsce postoju, 6 marca 1943 r.