JÓZEF TROTT

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Kpr. Józef Trott, 46 lat, podleśniczy, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

[Zostałem] wywieziony jako funkcjonariusz państwowy 10 lutego 1940 r. z nadleśnictwa Biały Brzeg, gajówka Isłocz, pow. Wołożyn, woj. nowogródzkie.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

[Zostałem] wywieziony do wschodniej Syberii, obłasti irkuckiej, rejon tajszetski, posiołek Toporek.

4. Opis obozu, więzienia:

Zamieszkiwałem bez rodziny, we wspólnym baraku, z razem z bezrodzinnymi, 22 osoby. Warunki mieszkaniowe bardzo złe, barak zimny i wilgotny, niedostateczna higiena, jak też i opieka lekarska.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Posiołek obejmował ok. 900 rodzin i samotnych zesłańców narodowości przeważnie polskiej. Kategorie przestępstw: osadnicy wojskowi i cywilni oraz urzędnicy i funkcjonariusze lasów państwowych i prywatnych. Zamieszkiwali w barakach. Stosunki wzajemne możliwe.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Pracowałem w lesie na wyróbce leśnych materiałów, na leśnych robotach drogowych i na ładowaniu drewna na wagony, traktory i samochody.

Normy wyróbki drzewnej przeciętnie 9 m3 na ładowanie.

Normy od 12–22 m3 przy obowiązującej normie pracy dnia od 8–12 godzin. Zarobek dzienny wynosił – przy bardzo trudnym ubraniu i warunkach – od czterech do sześciu rubli. Wyżywienie bardzo marne ze względu brak tłuszczu, okrasy. Koszta tegoż niemożliwe było pokryć z zarobków. Zapas do ubrania wcale nie było gdzie kupić, oprócz tego, co miał ze sobą, co było nieodpowiednie do tamtego klimatu wobec wielkich mrozów i śniegów, to zaś skutkowało przeziębieniami i chorobami. Chorowałem na [nieczytelne] sześć tygodni, na grypę dwa tygodnie, na reumatyzm osiem tygodni, na dyzenterię cztery tygodnie, na cyngę itd. Pomoc lekarska była bezskuteczna z powodu lekceważenia przez dowódców tamtejszych. Życie koleżeńskie możliwe.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Badania w kierunku mojej służby wojskowej i służby cywilnej, [nieczytelne]. Badania odbywały się w oddzielnych mieszkaniach, pojedynczo, [prowadzone] przez funkcjonariuszy NKWD, przeważnie w nocy. Badanie odbywało się pod zarzutem „białogwardziści, kontrrewolucjoniści”.

Za niewykonanie normy lub spóźnienie się na robotę, co nazywali sabotażem, sądzono [potrącaniem] 25 proc. zarobków oraz więzieniem od sześciu miesięcy do roku.

Propaganda komunistyczna szła na wielką skalę, prowadzona przez NKWD. Na przykład: podporządkowanie się roli komunistycznej, gdyż musimy być obywatelami sowieckimi, a Polska nie istnieje i powiedzieli mi: zostaniecie na wsiegda.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Pomoc lekarska niedostateczna, szpitale były przepełnione. Brak higieny i środków leczniczych, chorzy zaniedbani, z powodu czego była większa śmiertelność, a z każdym dniem powstawały świeże mogiły.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Z rodziną moją, żoną i pięciorgiem dzieci, które pozostały w Polsce, miałem łączność przez listy.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zostałem zwolniony na podstawie amnestii 1 września 1941 r. Do Wojska Polskiego wstąpiłem 5 października 1941 r. w Buzułuku, w bakałowskiej obłasti.

Miejsce postoju, 24 lutego 1943 r.