BAZYLI MANDARYK

1. Dane osobiste (imię, nazwisko, stopień, wiek, zawód i stan cywilny):

Strz. Bazili [Bazyli] Mandaryk [?], 39 lat, rolnik, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Aresztowany zostałem 14 stycznia 1941 r. dlatego, iż chcieli z naszych gospodarstw utworzyć kołchozy, a myśmy się temu rozkazowi opierali, i za pobicie zarządcy, który tym kierował i za to, że odmawiałem ludzi od kołchozu. Za to zostałem wydany w ręce NKWD.

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Więzienie Stara Wilejka, obóz (Horków [Gorki] – Suchobezwodnej [Suchobezwodnoje]) stacja Postoj [?] V [nieczytelne]. Praca w lasach przy rąbaniu drzewa.

4. Opis obozu, więzienia:

Więzienie: dom murowany na terenie polskim, spanie na podłodze jeden na drugim, higiena w opłakanym stanie – bielizny nie dawano wcale, ubranie własne, wyprać bielizny nie można było.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Więźniów siedziało w Wilejce ok. dwóch tysięcy. Narodowość: Polacy, Białorusini, Żydzi; za różne przestępstwa: przekroczenie granicy, niewykonanie ich rozporządzenia. Stosunki możliwe.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Pracowaliśmy na kuchni więzienia, wynagrodzenia żadnego. Wyżywienie: rano herbata, chleba na dzień 600 g, na obiad litr zupy rybnej, kolacja – herbata i czasami [?] zupa. Ubranie własne. Koleżeńskość możliwa.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

NKWD było do nas wrogo usposobione. Badania nie przechodziłem. Kara: dwa lata. Bez propagandy; informacji o Polsce żadnej.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

W więzieniu pomocy lekarskiej nie było, w łagrze była izba chorych. Śmiertelność – miesięcznie przeciętnie dziesięć osób.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?

Do kraju to pisaliśmy do rodzin, lecz od nich z kraju żadnych wiadomości nie otrzymywaliśmy.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?

Zwolniony byłem 22 sierpnia 1941 r., do armii polskiej wstąpiłem 1 września 1941 r. w Buzułuku.