WŁADYSŁAW WIŁOSZYŃSKI

1. Dane osobiste:

St. strzelec Władysław Wiłoszyński, 40 lat, żonaty.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

17 września 1939 r. zabrany z Tarnopola z oddziałem policji (z chwilą wybuchu wojny zostałem zmobilizowany do policji).

3. Nazwa obozu, więzienia lub miejsca przymusowych prac:

Łagry w Tiotkinie, a później zabrany [zostałem] do kopalni rudy w Krzywym Rogu (nazwa kopalni „Bolszewik”).

4. Opis obozu, więzienia:

Obóz znajdował się w odległości siedmiu kilometrów od Krzywego Rogu. Mieszkałem w baraku, w którym było pomieszczenie na 130 osób. Higiena jak w Rosji: brud, ciemno, duszno.

5. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Policja, straż więzienna, wojsko i ludność cywilna (inteligencja wywieziona z Polski, właściciele większych obszarów ziemskich, zakładów przemysłowych i przedsiębiorstw handlowych). Narodowość polska, żydowska i ukraińska. Najbardziej negatywne było ustosunkowanie się Ukraińców do Polaków, donosili o wszystkim władzom NKWD, zachowywali się przy tym bardzo prowokująco.

6. Życie w obozie, więzieniu:

Praca w kopalni od 6.00 rano do 14.00. Wyżywienie składało się z zupy, kaszy i 800 g chleba dla tego, kto wyrobił normę (normę było bardzo trudno wyrobić). Praca 400 m pod ziemią, wydobywaliśmy rudę żelaza. Praca ciężka, wynagrodzenie: 20 rubli miesięcznie. Ubranie nosiliśmy własne, życie kulturalne ograniczało się do propagandy komunistycznej podawanej w prasie czy też na zebraniach prowadzonych przez politruków.

7. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Badania odbywały się w nocy, przesłuchiwało czterech NKWD-zistów jednej nocy po kolei. Pytania: kim [więzień] był, ilu komunistów wydał, do jakiej partii należał. Jeśli chodzi o informacje o Polsce, to podawali [je] w tej formie, że Polski nie będzie, nasz rząd nas sprzedał itd.

8. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

Była pomoc lekarska i szpital, do którego zabierali już umierających. Było kilka wypadków śmiertelnych, ale nazwisk nie pamiętam.

9. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?:

Z domem nie miałem łączności.

10. Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?:

Zostałem zwolniony na podstawie amnestii. Do armii polskiej w ZSRR wstąpiłem 1 września 1941 r.